Περιβαλλοντική και κοινωνική οικονομία – Αλλαγή πορείας για έναν βιώσιμο πολιτισμό
Αν εμείς, ως άνθρωποι, επιθυμούμε την επιβιωσή μας πάνω σε αυτόν τον πλανήτη, είναι ανάγκη να επιτύχουμε στον αιώνα που διανύουμε την μετάβαση από τον σύγχρονο «πολιτισμό υπερεκμετάλλευσης», ο οποίος υποκινείται από το κέρδος και βασίζεται στην υπερβολική εκμετάλλευση της ορυκτής ενέργειας και των περιορισμένων πρώτων υλών, σε έναν «πολιτισμό βιωσιμότητας», τροφοδοτούμενο από την ηλιακή ενέργεια, η οποία φέρνει μακροπρόθεσμα την ισορροπία ανάμεσα στις ανθρώπινες αξιώσεις και στις δυνατότητες της φύσης.
Καθοριστικό παράγοντα στην επίτευξη αυτού το στόχου αποτελεί το οικονομικό και κοινωνικοπολιτικό μοντέλο της περιβαλλοντικής και κοινωνικής οικονομίας. Το κυριότερο χαρακτηριστικό της κοινωνικής οικονομίας είναι η διαρκής ισορροπία ανάμεσα στην αποδοτική οικονομία, στην κοινωνική αλληλεγγύη και στην οικολογική βιωσιμότητα, καθώς και η ενσωμάτωσή της στον εκάστοτε πολιτισμό και τρόπο ζωής.
Μια αποδοτική οικονομία προϋποθέτει τις καλύτερες δυνατές συνθήκες παιδείας, επαγγελματικής εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης, έρευνας και ανάπτυξης. Το επιχειρηματικό πνεύμα και η καινοτομία πρέπει να προωθούνται μέσα από ένα φιλικό προς την αποδοτικότητα φορολογικό σύστημα, καθώς και μέσα από την εξάλειψη των μη αναγκαίων γραφειοκρατικών εμποδίων.
Η κοινωνική αλληλεγγύη προϋποθέτει μια δίκαιη για τις μελλοντικές γενιές και μελλοντικά βιώσιμη χρηματοδότηση του συστήματος συντάξεων, πρόνοιας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Επιπλέον, προωθεί την αρχή της πρόληψης και του υγιούς τρόπου ζωής, καθώς και την ευφυή ισορροπία ανάμεσα στους κρατικούς θεσμούς, την ιδιωτική πρωτοβουλία και την υποστήριξη των οικογενειών σε ζητήματα ανατροφής και φροντίδας.
Τέλος, η οικολογική βιωσιμότητα αποτελεί τον πυρήνα της περιβαλλοντικής και κοινωνικής οικονομίας.
Πέντε «ρυθμιστικοί άξονες» παίζουν καθοριστικό ρόλο στο μοντέλο της περιβαλλοντικής και κοινωνικής οικονομίας για την επίτευξη οικολογικής βιωσιμότητας και, παράλληλα, για την προστασία του ζωτικού χώρου για όλες τις μελλοντικές γενιές:
1. Πραγματική οικολογική κοστολόγηση! Οι τιμές πρέπει να αντικατοπτρίζουν την αξία της φύσης.
2. Αυστηρή τήρηση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» – παγκοσμίως! Όποιος επιβαρύνει το περιβάλλον και καταναλώνει πόρους πρέπει να πληρώνει για αυτό. Αυτό δημιουργεί ευκαιρίες για μελλοντικά βιώσιμες οικονομίες.
3. Οι φόροι, οι εισφορές και οι επιχορηγήσεις πρέπει να επιβραβεύουν τις οικολογικά σωστές πρακτικές και δεν πρέπει παρατείνουν τεχνητα –όπως συμβαίνει σήμερα– την περίοδο εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου.
4. Σαφείς ενδείξεις συσκευασίας του προϊόντος και ακριβείς πληροφορίες! Ο καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει τι αγοράζει.
5. Ευαισθητοποίηση και πληροφόρηση – ξεκινώντας από το νηπιαγωγείο και το σχολείο
μέχρι και τις παγκόσμιες εκστρατείες.
Περιβαλλοντική και κοινωνική οικονομία σε όλα τα επίπεδα!
Η περιβαλλοντική και κοινωνική οικονομία δεν απευθύνεται μόνο στον πολιτικό κόσμο, αλλά αποτελεί και προσωπική ευθύνη για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστα! Από αυτό συνεπάγονται και οι παρακάτω μορφές υλοποίησής της:
1. Προσωπικός τρόπος ζωής:
Συμπεριφορά καταναλωτή, κατοίκηση, ενέργεια, κινητικότητα!
Πρότυπο αποτελεί το οικολογικό αποτύπωμα.
2. Περιβαλλοντική και κοινωνική οικονομία στις επιχειρήσεις:
Ευρωπαϊκή επιχειρηματική κουλτούρα, αξιοπιστία στην τήρηση των συμφωνιών, κίνητρα για την ανάληψη προσωπικής ευθύνης και καινοτομίας, θετικό επιχειρηματικό κλίμα, παραγωγή με αποδοτική χρήση των πόρων και της ενέργειας, αρχή της κυκλικής οικονομίας.
Η ανταγωνιστική ικανότητα της Ευρώπης δεν εναπόκειται στο χαμηλό κόστος παραγωγής ενέργειας και διοξειδίου του άνθρακα, αλλά σε προϊόντα που δημιουργούνται μέσα από την καινοτομία και την έρευνα, σε φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες και στην «πράσινη οικονομία».
3. Περιβαλλοντική και κοινωνική οικονομία στην κοινότητα:
Ένα ιδιαίτερα σημαντικό πεδίο δράσης!
Χωροταξικός σχεδιασμός, χαρακτηρισμός χρήσης γης, σύντομες διαδρομές, φιλική προς το περιβάλλον κινητικότητα, ενίσχυση περιφερειακής κυκλικής οικονομίας.
4. Περιβαλλοντική και κοινωνική οικονομία στη χώρα, στο ομοσπονδιακό κράτος και στην ΕΕ:
Αυτά είναι τα κλασικά επίπεδα για τον πολιτικό σχεδιασμό των σωστών μακροοικονομικών συνθηκών για την επίτευξη βιώσιμων οικονομιών.
5. Παγκόσμια περιβαλλοντική και κοινωνική οικονομία:
Μεταρρύθμιση του ΟΗΕ, του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας μέσω υιοθέτησης αποτελεσματικών οικολογικών, κοινωνικών και δημοκρατικών προτύπων.
Σαφείς κανόνες για τη λειτουργία των χρηματοοικονομικών αγορών, παγκόσμια φορολόγηση χρηματοοικονομικών συναλλαγών, καταπολέμηση της φοροαποφυγής ή φοροδιαφυγής και της καταστροφικής κερδοσκοπίας, εξισορρόπηση μεταξύ φτωχών και πλουσίων.
Οργανωτική πολιτική ή δικτατορία των επιχειρηματικών ομίλων;
Ο πολιτικός κόσμος πρέπει να αποκτήσει και πάλι τη δική του οργανωτική δυναμική εντός μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας!
Αυτό μπορούμε να το επιτύχουμε μόνο μαζί!
Αποτελεί ολέθριο λάθος, όταν κράτη και κυβερνήσεις στρέφονται το ένα εναντίον του άλλου.
Το αποφασιστικό ερώτημα είναι το εξής: «Ποιος αποφασίζει τους κανόνες του παιχνιδιού;»
Josef Riegler, Austria, 2014